Manifest: De toekomst van de luchtvaart

Midden jaren 40 brak er een nieuw tijdperk aan voor de luchtvaart. Het vliegtuig transformeerde van bommenwerper naar het absolute symbool voor vrijheid, modernisme, globalisering en daarmee ook de vereniging tussen wereldnaties. Burgervluchten werden gestimuleerd door het Chicago-verdrag waarin o.a. kerosine werd vrijgesteld van belastingen. Dit verdrag vormde ook de basis van de ICAO of de International Civil Aviation Organization, die verantwoordelijk is voor de principes en standaarden van onze internationale luchtvaart.

Vandaag, 2019, meer dan 70 jaar na de transformatie van de luchtvaart, worden vliegtuigen opnieuw gelinkt aan een – ditmaal metaforische – bom.

Vandaag, 2019, meer dan 70 jaar na de transformatie van de luchtvaart, worden vliegtuigen opnieuw gelinkt aan een – ditmaal metaforische – bom. Een tijdbom die dreigt te exploderen in het kloppend hart van onze wereld: het klimaat. Onze oproep sluit zich aan bij concepten zoals ‘flying shame’ of ‘vliegschaamte’, ‘flying-less’-petities, manifesten zoals ‘Stay grounded’, het invoeren van een duurzamer reisbeleid zoals dat van de UGent, de opkomst van burgerbewegingen zoals Vliegerplein en uiteraard ook de klimaatmarsen. Allemaal oproepen voor een hoognodige mentaliteits- en beleidsverandering.

De sluiting van de luchthaven van Deurne kan een betekenisvolle en verantwoorde stap zijn in de transitie naar een duurzamer, holistisch en rechtvaardig mobiliteitssysteem.

In dit manifest willen we voornamelijk stilstaan bij de toekomst van korte afstandsvluchten. Onder meer door het in vraag stellen van de luchthaven van Deurne, die van zakenluchthaven uitgegroeid is tot een toeristische uitvalbasis voor Europese lage kosten-vluchten. De sluiting van de luchthaven van Deurne kan een betekenisvolle en verantwoorde stap zijn in de transitie naar een duurzamer, holistisch en rechtvaardig mobiliteitssysteem.

We zijn niet blind voor de groei van ‘wereldburgers’ en begrijpen de nood aan mondiale mobiliteit.

De luchtvaart boomt verder: tegen 2030 verwacht ICAO een verdubbeling van het aantal passagiers t.o.v. 2015. De grote contradictie binnen de huidige luchtvaart is een hoge milieu-impact versus lage prijzen. Starten vanuit een ‘level playing field’ voor mobiliteit houdt redelijkerwijze het belasten van de luchtvaart in. Pas dan kunnen transportmogelijkheden op rechtmatige wijze worden vergeleken en wordt vliegen meteen een stuk minder interessant. De maximumcapaciteit van luchthavens wordt vandaag hoofdzakelijk bepaald aan de hand van geluidslimieten. De uitstoot van CO2 wordt zelfs niet in rekening gebracht. We zijn niet blind voor de groei van ‘wereldburgers’ en begrijpen de nood aan mondiale mobiliteit. We stellen wel dat investeren in regionale luchtvaart geen zin heeft, gezien de mogelijkheden voor alternatieve en duurzamere mobiliteitsnetwerken. Denk daarbij aan het investeren in een betaalbaar en performant treinnetwerk, of ‘flying by train’, wat reeds gebeurt tussen Brussel, Parijs en Londen. Zo is het frappant dat de Eurostar geen halt houdt in Antwerpen.

De tijd is rijp om alle stemmen te verenigen en te concretiseren in een beleid dat Vlaanderen overstijgt en minimum op Europees niveau luchtvaart grondig integreert in het klimaatbeleid. Dit manifest sluit zich aan bij de rationele vraag voor een mobiliteitstransitie naar een sociaal en economisch rechtvaardig Europees vervoerssysteem.